SZKOLENIA ORAZ WIADOMOŚCI PRAKTYCZNE W PSZCZELARSTWIE
Materiały pomocnicze w walce z chorobami pszczół – szkolenie Trzebinia styczeń – luty 2012.
Choroby bakteryjne czerwia i pszczół
Choroby grzybicze czerwia i pszczół
CHOROBY NIEZAKAŹNE CZERWIA I PSZCZÓŁ
Choroby pszczół wywołane przez pierwotniaki
Choroby wywołane przez roztocze
W dniu 17 stycznia 2012 odbyło się szkolenie w Trzebini na którym została zaprezentowana gospodarka pasieczna przez pana Zbigniewa Binko, Prezesa Śląskiego Związku Pszczelarskiego. Wykład był bardzo interesujący i wartościowy, poświadczony wieloletnią praktyką pszczelarską jaką zdobył pan Zbigniew w pracy zawodowej w pszczelarstwie. Przedstawiamy podsumowanie wykładu:
1. 15 – 20 luty wymieniamy dennice i czyścimy oraz odkażamy Cargoseptem, opalamy stare.Osyp możemy dać do analizy laboratoryjnej.
2. Pod koniec lutego, około 26-27 poddajemy ciasto pszczołom po 15-20 dkg.
Ciasto robimy według następujących składników i proporcji:
3 kg cukru pudru
0,5 l miodu
15 dkg drożdzy piekarniczych
25-30 dkg pyłku zmielonego lub przemrożonego
Miód gotujemy, drożdze rozpuszczamy w małym garnuszku w 3-4 łyżkach miodu, ugniatamy ciasto do konsystencji tak aby nie kleiło się do rąk. następnie wkładamy do zamrażarki na 1.5 h.
Do każdego ula wkładamy po 15/20 dkg pod folię rozpostartą na bereczka lub ramce, przykrywamy dla ocieplenia, gazetą i powałką.
Pszczół głodujących nie możemy dokramiać ciastem – w tym celu należy rozpuścić miód do konsystencji masła i nożem nałożyć na ramki z woszczyną które wkładamy w środek gniazda.
Ciasto przestajemy dawać gdy zakwitnie wierzba Iwa.
3. Około 10 – 15 marca robimy przegląd wiosenny:
Zdejmujemy korpusy.
Górny korpus przekładamy na dennice, wyjmujemy 1 zatwor i przesuwamy do boku. W środku rozsuwamy ramki i sprawdzamy czy jest czerw oraz jego stan. Ramkę z pierzgą przestawiamy do wewnątrz gniazda. Ilość ramek według zasady 1 mniej niż więcej.
Zmniejszamy wylotek.
4. Dodawanie ramek:
Nowe ramki z suszem lub węzą wkładamy do środka gniazda między 2 ramki z czerwiem do rodzin silnych. Również można dać do środka ramki z odsklepionymi zapasami.
5. 10 – 20 kwietnia – mamy już pełny korpus ramek i dużo pszczół.
Z gniazda wyciągamy 3 ramki z zasklepionym czerwiem i przekładamy i przekładamy do gornego ula. Dokładamy w zamian 3 ramki z węzą. W ten sposób wymieniamy stare ciemne ramki
Zakładamy kratę odgrodową.
Na 1 rodzinę wymieniamy 15 plastrów na rok.
Przykładowe prace przygotowawcze do zimowli:
1 pażdziernik:
Przygotowujemy 4 ramki w miarę nowe 3-4 razy przeczerwione i wstawiamy do górnego korpusu.
Podkarmiamy ramkowymi podkarmiaczkami po 2 – 2.5 l aż do pełnego wypełnienia 4 ramek pokarmem.
Podkarmiaczka, 4 ramki, zatwór
10 pażdziernik
4 pełne ramki ustawiamy w górnym korpusie po środku, po bokach możemy dodać 2 ramki z gniazda, mogą być nie pełne.
W gnieżdzie ustawiamy ramki minimum 3/4 zapasów na środek, ramki z wygryzionym czerwiem na zewnątrz, w sumie zostawiamy 5-6 ramek.
Wyjmujemy kratę odgrodową.
Zakładamy 2 paski p/warrozie do dolnego korpusu.
25 pażdziernik
Paski przeciw warrozie przekładamy do górnego korpusu.
20 listopada
Wyciągamy paski (może być temp. 0, -1)
Odymiamy 1 krotnie
Czekamy do wiosny 
INNE PRZEPISY NA CIASTA PODAWANE PSZCZOŁOM W ROZWOJU WIOSENNYM
(Ważna informacja: zbyt duże podanie ciasta w okresie wczesno-wiosennym spowoduje zwiększony wychów trutni co oczywiście doprowadzi do nastroju rojowego pod koniec kwietnia. Jeżeli pszczoły posiadają wystarczające zapasy pierzgi i cukru z zapasów jesiennych lepiej pszczoły nie dokarmiać ! )
Ciasto miodowo-cukrowe
Robi się je z cukru pudru i podgrzanego miodu. Stosunek wagowy cukru do miodu wynosi 3:1. Na 1 kg cukru potrzeba około 25-30 dag miodu. Miód należy podgrzać do temperatury ok. 50-60°C w celu uzyskania płynnej konsystencji. Następnie dodać do cukru pudru i wyrabiać ciasto. Gdy ciasto jest jeszcze rzadkie dodaje się cukier puder. Miarą prawidłowo wyrobionego ciasta jest jego twarda konsystencja, czyli nie „rozpływa się” ono po upływie pewnego czasu.
Ciasto drożdżowo-cukrowe
Drożdże w swoim składzie zawierają duże ilości białka ogólnego ok. 45% (drożdże browarniane 47%, drożdże pastewne 44%). Z dużym powodzeniem mogą być stosowane jako pokarm uzupełniający białko dla pszczół. Świeże piekarnicze drożdże ugniata się z cukrem dodając 10-13 dag na 1 kg cukru pudru.
Ciasto miodowo-pyłkowe
Ciasto pyłkowe wykonujemy w proporcjach: 40 dag zmielonych obnóży pyłkowych, 120 dag cukru pudru, 40 dag płynnego miodu. Wymieszać pyłek z cukrem, a następnie dodać płynny miód i wyrabiać tak długo, aż masa będzie plastyczna. Przyjmując, że w tym pyłku znajduje się 20% białka otrzymamy pokarm o 4% zawartości białka. W przypadku drastycznego niedoboru pyłku, co objawia się ograniczeniem matki w czerwieniu, można przygotować ciasto pyłkowo-cukrowe w proporcjach 1:1.
Ciasto umieszcza się na ramkach w ulu i przykrywa folią lub papierem pergaminowym. Na rodzinę pszczelą przeznacza się ok. 0,5 kg ciasta. Aby pszczoły mogły zjadać ciasto należy uprzednio usunąć beleczki odstępnikowe z 2-3 uliczek w środkowej części gniazda.
Przykładowy sposób przygotowania ulików weselnych do unasienniania matek pszczelich (fotorelacja z Minitrutowiska naszego Koła w Psarach):
1. Do unasienniania jednodniówek stosujemy uliki na 4 mini rodzinki pszczele:
2. Jak widać na niżej załączonym zdjęciu, ulik weselny jest podzielony na 4 części, z osobnym wylotkiem z każdej strony w formie niewielkiego otworu o średnicy 1.5 – 2 cm:
3. Każda rodzinka pszczela jest osadzona w specjalnie przygotowanym pojemniku z przeźroczystymi ściankami z dwóch stron. W pojemniku jest przygotowany 1 plaster węzy oraz ciasto cukrowo-miodowe, następnie są umieszczane pszczoły w ilości ok. 2/3 szklanki oraz matka pszczela. Tak przygotowany ulik weselny z 4 rodzinkami pszczelimi przenosimy na 1 dobę do ciemnego pomieszczenia np piwnicy, następnie przenosimy na trutowisko celem unasiennienia i rozpoczęcia czerwienia przez matkę. Po czasie około 1 miesiąca matka jest wystarczająco dojrzała aby przygotować odkład lub zastąpić matkę pszczelą w rodzinie produkcyjnej. Ważna uwaga – nie należy przetrzymywać rodzinek pszczelich zbyt długo w ulikach ponieważ zawsze nastąpi wyrojenie takiej rodziny po zaczerwieniu plastra woszczyny.
Aby osiągać najlepsze efekty w miododajności rodzin pszczelich w ulach produkcyjnych matki należy wymieniać co 2 sezony.
Dziękujemy koledze Janowi Niewiedziałowi za cenne pomysły,wskazówki i oprowadzenie po trutowisku.
Zainteresowanych pszczelarzy skorzystaniem z Mini trutowiska zapraszamy do kontaktu z gospodarzami. Serdecznie zapraszamy.
Opis charakterystyki linii CAR DOBRA:
Pszczoła kraińska linii Dobra występuje na terenach porośniętych lasami jodłowymi w pasiekach na nowosądecczyźnie. Jej pierwsza selekcję przeprowadzono w latach 30-tych ubiegłego wieku i aż do dziś przetrwała w niezmienionym stanie. Lokalni pszczelarze doceniali bowiem jej wysoką wartość i nie przyjmowali żadnych importowanych linii i krzyżówek.
Pszczoła kraińska linii Dobra jest utrzymywana w pasiekach w okolicach Dobrej, Tymbarku, Limanowej. Chętnie wykorzystuje naturalne pożytki tych terenów, przede wszystkim spadź jodłową. Jest bardzo miodna w całym sezonie od wiosny do jesieni, jednak ma tendencję do lepszego wykorzystania pożytków pojawiających się w środku lata lub wczesną jesienią. Cechą charakterystyczna pszczoły kraińskiej linii Dobra jest też ostrożniejsze i późniejsze czerwienie matki pszczelej na wiosnę. Pszczoła rozwija się dynamicznie w maju, gdy pogoda odpowiednio się ustabilizuje, a pożytki dają możliwość zapewnienia bytu rodzinie pszczelej. W tym czasie pszczoła kraińska linii Dobra wykorzystuje pożytek z mniszka lekarskiego, który przy dobrej pogodzie wyjątkowo dobre nektaruje i wydziela spore ilości pyłku.
Pszczoły kraińskie linii Dobra są bezproblemowe w obsłudze, łagodne, nie są agresywne i świetnie sprawdzają się u młodych, niedoświadczonych pszczelarzy. Pszczoły trzymają się plastra, nie są płochliwe. Bardzo dobrze wykorzystują zarówno pożytki nektarowe, jak i pyłkowe. Jeśli są odpowiednio przygotowane, nie ma problemów podczas zimowli. Odporność i siła opisywanej linii jest w dużym stopniu związana z zachowaniami higienicznymi pszczół. Bardzo pilnują one czystości gniazda, oczyszczają je zarówno z chorych osobników, jak i wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń, co ma ogromne znaczenie w profilaktyce antybakteryjnej i antygrzybiczej. Pszczoły kraińskie linii Dobra idealnie sprawdzają się w trudnych warunkach górskich i podgórskich.
Opracowano na podstawie:
Materiały Krajowego Centrum Hodowli Zwierząt
Nastrój rojowy – sposoby postępowania:
Miesiąc maj-czerwiec to szczególny okres kiedy pszczoły dążą do szybkiego rozwoju i naturalnego podziału rodziny pszczelej. Na nastrój rojowy w ulach szczególnie może mieć wpływ obecna zimna i deszczowa pogoda która utrzymuje się prawie od początku maja tego roku jak i często wpływ na to ma również matka pszczela w sytuacjach gdy nie wytwarza dostatecznej ilości feromonów ze względu na np. wiek. W takich przypadkach to pszczoły decydują o rozpoczęciu nastroju rojowego – stwierdzić to możemy nie tylko poprzez zmniejszenie intensywności lotów na wylotkach danej rodziny, ale szczególnie przy przeglądzie ramek gniazdowych oraz przy sprawdzaniu czy nie pojawiają się mateczniki w ulu. Zdjęcie mateczników rojowych przedstawiono poniżej:
Przeglądy gniazd rodzin pszczelich warto wykonywać dokładnie co 9 dni w okresie od końca kwietnia do końca czerwca. W sytuacji gdy rodzina zaczęła wychowywać nowe matki, zrywamy mateczniki, poszerzamy miejsce dla pszczół dokładając np. ramek z węzą i co szczególnie się poleca w tej sytuacji warto wykonać odkład odbierając z takiej rodziny 2-3 ramki z czerwiem i pszczołami je obsiadającymi. Jeżeli posiadamy już w rezerwie matkę unasiennioną dobrze jest w takiej rodzinie dokonać wymiany starej matki – warto pamiętać, że matka unasienniona powinna być już dojrzała tj. minimum 4 tygodniowa ze sprawdzonym czerwieniem – w innej sytuacji pszczoły w ulu produkcyjnym mogą nie przyjąć młodej matki.
W zaawansowanym nastroju rojowym sposób postępowania jest bardziej radykalny, ale zarazem efektywniejszy:
1. Korpus gniazdowy zdejmujemy z dennicy a na jego miejsce stawiamy korpus z miodnią.
2. Do miodni przenosimy jedną ramkę z czerwiem otwartym.
3. Jeżeli rodzina jest silna możemy na korpusie z miodnią ustawić korpus z suszem na miód.
4. Na tak przygotowane korpusy stawiamy specjalną powałkę która zarazem będzie dennicą dla pszczół ze starego korpusu gniazdowego. Otwory w powałce zamykamy szczelnie.
5. Otwieramy otwór wentylacyjny który będzie wylotkiem w starej rodni w przeciwnym kierunku do poprzedniego głównego wylotka. Wszystkie pszczoły lotne opuszczą korpus z matką i przeniosą się do miodni która jest teraz ustawiona na dole.
6. W korpusie z matką i czerwiem niszczymy wszystkie mateczniki – nastrój rojowy powinien wygasnąć gdyż pszczoły lotne opuściły ul i pozostały z tutaj tylko pszczoły młode.
7. Dolna rodzina bezmateczna jest teraz rodziną produkcyjną. Pszczoły na jednej ramce z otwartym czerwiem założą mateczniki które po około tygodniu zrywamy i dokładamy kolejną ramkę z otwartym czerwiem.
8. Po upływie kolejnego tygodnia niszczymy mateczniki i łączymy z górnym korpusem w którym jest matka. Zaawansowany nastrój rojowy został rozładowany i rodzina taka dalej się rozwija i gromadzi miód z kolejnych pożytków.
